مگس های فورید، سیارید، پشه های گال زا و کنه ها از مهمترین آفات آسیب زننده در پرورش قارچ هستند به طوری که در صورت عدم پیشگیری و کنترل آنها در مراحل پرورش قارچ، خسارت زیادی به لحاظ اقتصادی به فرد تولید کننده وارد شده و راندمان کیفی و کمی تولید تا حد بسیار زیادی کاهش می یابد. در این مقاله از سری مقالات سایت پرشیالرن به روش های مبارزه و کنترل آفات پرورش قارچ می پردازیم، تا پایان مقاله همراه ما باشید.
آفات پرورش قارچ و مبارزه با مگس های فورید
فوریدها شبیه مگس های خانگی و به رنگ سیاه متمایل به قهوه ای هستند. در هنگام رشد کامل 2 تا 3 میلی متر طول دارند. این آفات پرورش قارچ، دارای پشت قوزی شکل و آنتن های کوتاه ناپیدا و بالهای منقط کوچک شده می باشند.
فورید ها متعلق به خانواده دو بالان هستند که با سایر حشرات به لحاظ بالهای ثانویه کوچک شده که به صورت یک جفت عضو متوازن گرز مانند ناپیدا می باشد تفاوت دارند.
از 99 گونه megaselia دو گونه مزاحم در پرورش قارچ خوراکی هستند. یکی M.halterata و دیگری M.nigra.
به غیر از رعایت موارد بهداشتی در پرورش انواع قارچ، مرمت درزها و شکاف ها و فیلتراسیون دریچه ها، پاستوریزاسیون استاندارد cooking – out و انتقال مواد زائد و ضایعات از مزرعه قارچ، انجام مراحل ذیل ضریب کیفیت کنترل و مبارزه با اینگونه آفات را افزایش می دهد:
1_ پس از بذرپاشی، سالن کشت پرورش قارچ با یکی از سموم حشره کش که کاربرد آن در واحدهای تولید قارچ مجاز گردیده سم پاشی شود.
2_ پس از خاک دهی یا خاک پوششی قارچ، سالن کشت با فورمالین و یک حشره کش مجاز سم پاشی شود.
3_ پس از شن کشی و یا قبل از هواددهی، در صورت لزوم از یک حشره کش مجاز با سمیت کم استفاده به عمل آید.
لازم به ذکر است که نوع و کاربرد هر سمی بستگی تام به شرایط و موقعیت مکانی واحد تولید و پرورش قارچ به لحاظ برخورداری از فضای سالم و عاری از آلودگی و یا همجواری و استقرار در وضعیت و بافت ناسالم، میزان جمعیت آفات، آلودگی یک یا تعداد بیشتری از سالن های کشت، مراحل مختلف کشت و مراحل مختلف زندگی حشره داشته و نیز استراتژی مدیریت در رابطه با استخدام و به کارگیری امکانات مختلف بهداشتی، تخصصی، تکنولوژی به منظور قرنطینه نمودن محیط و محوطه کارگاه تولید علیه هرگونه ارگانیسم مزاحم و استفاده از ماشین آلات و سیستماتیک و کامپیوتریزه کردن واحد تولید پرورش قارچ در جهت کاهش کارگران و در راستای حذف خطاها و مشکلات حتمی و قطعی تنظیم حرارتی، برودتی، رطوبتی و نیاز یا عدم نیاز گازهای کربنیک و اکسیژن در حد متعارف زندگی قارچ در طول دوره رشد میسلیوم تا ظهور و حصول قارچ در این امر دخیل، که البته هرچه سیستم مکانیزه تر و برخوردار از تکنولوژی و تخصص در سطح عالی تری باشد، آلودگی و ابتلا به امراض و آفات پرورش قارچ در سطح نازل تری خواهد بود.
مگس های سیارید
مگس های سیارید شبیه پشه بوده و طولشان به در حدود 2 الی 5 میلی متر می رسد.
رنگ آنها سیاه و دارای چشمانی درشت، آنتن هایی بلند و راست سیاه می باشد. شکم حشرات ماده بزرگتر از شکم حشرات نر است. مگس های ماده حداکثر تا 170 تخم در کمپوست یا خاک می گذارند، لیکن هرگز در یک مرحله از 15 عدد بیشتر نمی باشد.
رشد این آفات پرورش قارچ، مانند مگس های فورید بستگی به درجه حرارت دارد. به عنوان مثال، در 18 درجه سانتی گراد، لارو طی 6 روز ظاهر می گردد. سپس مرحله تبدیل آن به پوپا 18 روز طول می کشد.
مگس های سیارید عامل مهمی در جهت انتشار بیماری های قارچی، کنه ها، باکتی ها، نماتدها و die – black در پرورش قارچ به شما می روند.
مگس های سیارید برعکس فورید ها که در فصولی از سال فعال هستند در تمام سال در واحدهایی که امکان زندگی می یابند فعالیت می کنند.
علاوه بر موارد ذکر شده در رابطه به فوریدها، رعایت و اجرای موارد ذیل جهت کنترل و مبارزه ضروریست:
1_ تمام راهروهای ورود حشرات بالغ سیارید به تونل ها و اتاق های کشت پرورش قارچ و نیز راهروها و اماکن ارتباطی باید با توری و فیلتر پوشانیده شود.
2_ حسب تجارب به عمل آمده در پرورش قارچ تعارضی فی مایبن سیارید ها و میسلیوم وجود دارد، به این معنی که حجم زیاد میسلیوم مانع رشد و گسترش لارو سیارید می گردد و کمپوست کاملا پوشیده از میسلیوم مناسب تخم ریزی برای ماده ها نیست، لذا اسپان ران کامل در کمپوست خود نوعی کنترل سیارید به شمار می رود.
بنا به مراتب، کمپوستی که ضعیف می باشد و به هر علتی ریشه دوانی در آن خوب انجام نمی گیرد محل مناسبی برای رشد و توسعه و گسترش این آفات به شمار می رود.
3_ جلوگیری از تجمع و نگهداری ضایعات ارگانیکی در داخل و اطراف واحد تولید و پرورش قارچ.
4_ انجام پاستوریزاسیون کامل کمپوست و cooking – out طبق استاندارد.
5_ استفاده از سموم حشره کش مجاز در قارچکاری.
کنترل و مبارزه با پشه های گال زا
این حشرات به رنگ قهوه ای تیره می باشند. طول آنها 0/7 تا 1/5 میلی متر و به ندرت به حالت بلوغ مشاهده می گردند. علت این امر آن است که لارو های دوک مانند کاملا رشد کرده آن ها (به طول 2 تا 3 میلی متر) می توانند خود لارو مونث تولید نمایند.
تولید این حشرات به طریق ذکر شده در 24 درجه سانتی گراد فقط در طول 6 الی 7 روز امکان پذیر است. هر لارو مادر این نوع آفات پرورش قارچ، حداکثر 20 لارو مونث می تواند تولید نماید.
اگر یک محصول در ابتدای دوره مورد حمله این آفت پرورش قارچ قرار بگیرد، در اثر تکثیر و افزایش جمعیت، خسارت زیادی حاصل خواهد گردید.
علائم پشه های گال زا
لاروها از میسلیوم قارچ تغذیه می نمایند و با ایجاد شیارهای عمودی در ساقه ها، آنها را نیز مورد اکل خود قرار می دهند. لاروهای نارنجی M.speyeri به راحتی با چشم قابل رویت هستند.
لارو ها غالبا در پرورش قارچ در زیر کلاهک قارچ های که هنوز باز نشده اند مشاهده می گردند. لارو های سفید این آفات پرورش قارچ روی خاک پوششی مرطوب می خزند و با خوردن میسلیوم قارچ خسارت محدودی در این وارد می سازند.
انتشار پشه های گال زا
لارو ها می توانند از طریق کمپوست منتقل گردند، زیرا آنها در کود یافت می شوند. ماده ها می توانند از طریق شکاف ها نفوذ نموده و تخم گذاری کنند.
روش های کنترل و مبارزه:
1_ رعایت صحیح بهداشت در واحد تولید و پرورش قارچ
2_ استفاده از حشره کش های مناسب و مجاز
مبارزه و کنترل هجوم کنه ها
کنه ها از چهارمین آفات پرورش قارچ، حشرات کوچک عنکبوتی هستند که روی کپک ها، نماتدها، یا باکتری های داخل مواد ارگانیک پوسیده یا نیمه پوسیده زندگی می نمایند. این حشرات در فاز اول کمپوست در پرورش قارچ به مقدار فراوان وجود دارند.
در صورت پاستوریزاسیون کامل و دقیق کمپوست، رعایت اصول بهداشتی در واحد تولید و کوتاه کردن دوره محصول، این حشره قادر به ایجاد خسارت نخواهد بود.
اگر کاه یا کود در نزدیگی اتاق های کشت پرورش قارچ باشد، کنه ها به راحتی می توانند وارد اتاق کشت گردند. چنانچه کمپوست مخلوط شده با اسپان، کاملا ریشه دوانی در آن انجام نگرفته باشد، و در این حالت قبل از خاک دهی از سویا به عنوان مکمل غذایی استفاده گردد، حضور کنه ها امکان پذیر خواهد بود.
پیشگیری و کنترل کنه ها
گونه های مختلف کنه ها در روی مواد ارگانیک، کاه، کود مرغی و علف های هرز مجتمع بوده و به انحاء طرق می توانند خود را به بستر کشت برسانند، از این جهت یک سری توصیه ها و پیشگیری های مداوم در پرورش قارچ برای مبارزه با این نوع از آفات پرورش قارچ، به شرح ذیل ضروری به نظر می رسد:
1_ نگهداری مواد اولیه تولید کمپوست در محیط خارج از واحد تولید.
2_ تهیه کمپوست در محیط خارج از واحد تولید یا حتی المقدور در منطقه ای دورتر از مجاورت با سالن های کشت.
3_ پاستوریزاسیون و آمونیاک گیری کمپوست طبق اصول صحیح و استاندارد.
4_ رعایت کامل بهداشت در بیرون و درون واحد تولید پرورش قارچ و استفاده از فیلتر.
5_ اعمال به موقع کنترل های لازم: پس از بذرپاشی و نیز پس از خاک دهید از یک حشره کش و یا کنه کش با دوام جهت کنترل فوریدها و سیارید ها (به منظور جلوگیری از انتقال کنه ها به وسیله حشرات ذکر شده) در پرورش قارچ استفاده به عمل آید.
6_ چنانچه که کنه در واحد تولید مشاهده گردیده بایستی هر 5 تا 7 روز یکبار از زمان بذرپاشی تا 10 روز پس از خاک دهید از کنه کش کم دوام استفاده گردد.
7_ انتقال ضایعات و کمپوست تخلیه شده از سالن های کشت به محیطی کاملا دور از واحد تولید قارچ. بدیهی است کمپوست قبل از تخلیه حتما بایستی cooking – out شده باشد.
در پایان لازم به ذکر است روش های اشاره شده برای مبارزه با آفات قارچ، در پرورش قارچ در منزل نیز کاربرد دارد.
منبع: کتاب قارچ خوراکی
تالیف: مهندس حسین متقی