آموزش ساخت خاک پوششی قارچ

در پرورش قارچ، کمپوست کاملا پوشیده شده از میسلیوم قارچ ممکن است تعداد معدودی قارچ به وجود بیاورد، لیکن قادر به تولید انبوه نیست.

به تجربه در تولید و پرورش قارچ خوراکی ثابت گردیده است که برای حصول قارچ، لازم است یک لایه خاک پوششی قارچ بر روی کمپوست ریخته شود. در حال حاضر چنین مرسوم است که پس از ریشه دوانیدن کامل کمپوست، شروع به خاک دهی می گردد.

وظایف خاک پوششی قارچ چیست ؟

در گذشته قارچ کاران پس از بذر پاشی اقدام به خاک دهی می نمودند.

حسب تجارب حاصله ملاحظه گردیده است که در این حالت میسلیوم از تمام سطوح کمپوست به داخل خاک نفوذ نمی نماید، و فلاش اول سبکتر می باشد.

در حال حاضر این سیستم طرفداری ندارد، زیرا به غیر از معایب ذکر شده، خاک پوششی قارچ به مدت زیادی بدون مصرف باقی مانده و بدون اینکه میسلیوم در آن رشد و گسترش یابد، آماده پذیرش انواع امراض و قارچ های مزاحم خواهد بود.

وظایف و تعهدات مختلف خاک پوششی را می توان به شرح ذیل تشریح نمود:

• پذیرش و نگهداری آب برای رشد و گسترش میسلیوم و تولید قارچ
• ایجاد تبخیر، در حالتی که رطوبت نسبی اتاق کشت از حد استاندارد کاهش یافته است.
• حفاظت لایه کمپوست در مقابل خشک شدن و نیز جلوگیری از خروج و ناپدید شدن خیلی سریع فرآورده های متابولیک که می تواند در فراز های بعدی وظایف مفیدی را انجام دهد.
• تشکیل محیطی مناسب جهت رشد همزمان میسلیوم قارچ و برخی باکتری های مفید برای تولید قارچ.
• ایجاد محیطی مناسب جهت خروج گازهای متصاعد شده از کمپوست و بذور.
• فراهم نمودن میکروکلیمای مرطوب برای تشکیل پین و رشد آن.
• ایجاد محیطی امن برای کمپوست پاستوریزه و منتخب در مقابل آفات و بیماری ها و آلودگی ها.
• ایحاد محیطی امن و استوار جهت نگهداری فیزیکی قارچ های بالغ ( چنانچه ذکر شد قارچها در سطح کمپوست هم قادر به تشکیل و رشد مناسب می باشند، لیکن به علت سنگینی وزن و نبودن بستر حمایتی، امکان خوابیدن آنها بر روی کمپوست و قطع ریشه ها وجود دارد).

بنابراین خاک پوششی به عنوان یک لایه پوششی محافظ عمل می نماید و مانند اسفنجی است که می تواند مقدار زیادی آب را نگهداری و در زمان لازم به مصرف مورد نظر برای عبور صحیح از مراحل پرورش قارچ برساند.

صفحات مشخصه خاک پوششی

قارچ حاوی در حدود 90 درصد آب است، و اگرچه مقداری از آب ذکر شده از کمپوست تامین می گردد، معهذا خاک پوششی قارچ بایستی دارای قدرت نگهداری بسیار مناسبی از ذخیره آب باشد.

خاک پوششی باید دارای چنان کیفیتی باشد که بتواند رشد میسلیوم را تامین نماید، زمینه تشکیل و رشد پین را فراهم و در نهایت تولید قارچ را عهده دار گردد.

مواد متشکله خاک پوششی بایستی دقیقا بر اساس کیفیت فیزیکی و شیمیایی شان انتخاب گردند.

موضوع قابل اهمیت اینکه خاک پوششی خوب بایستی با آبیاری های مکرر روزانه بدون اینکه سفت و غیر قابل نفوذ گردد، به طوری که هوا نتواند وارد آن شود و یا به حالت خیس و لجن درآید بتواند حالت فیزیکی خود را حفظ نماید.

صفحات مشخصه خاک پوششی مطلوب عبارت است از:

1_ ظرفیت نگهداری آب: از تمام مواد خام که تاکنون به این منظور مورد استفاده قرار گرفته، پیت یکی از موادیست که بالاترین ظرفیت نگهداری آب را دارا می باشد.

زمانی که پیت با دیگر مواد مخلوط می گردد، ظرفیت نگهداری آب مخلوط کاهش می یابد، زیرا هر قسمت از مواد متشکله مخلوط شده، ظرفیت نگهداری آب مختلفی دارد.

در هلند مخلوط خاک پوششی مورد استفاده عبارت است از 80 درصد حجمی پیت به اضافه 20 درصد حجمی آهک، که عملا مقدار رطوبت مخلوط 60 الی 65 درصد حاصل است.

در زمان اعمال شن کشی عمیق که خاک پوششی معمولا بایستی دارای مقدار رطوبت متناسبی باشد، اندازه گیری رطوبت در متد های کشت متفاوت و وسیله واحدهای تولیدی مختلف رقمی در حدود 65 الی 70 درصد را ارائه نموده است.

2_ PH: آنچه که در رابطه با تعیین PH در این بخش شرح می گردد، PH آب موجود در خاک پوششی است.

اپتیمم PH برای رشد میسلیوم روی آگار که در سال 1944 به وسیله Treschow اعلام گردید، 7 می باشد.

دستور العمل مضبوطی دال بر میزان PH مناسب خاک پوششی جهت حصول اپتیمم محصول وجود ندارد. حسب تحقیقات و تجارب حاصله، متوسط PH قابل قبول رقمی بین 6/7 الی 7/7 می باشد.

3_ مساله مغذی بودن خاک پوششی: مواد ارگانیک قابل تجزیه در خاک پوششی، کیفیت سلکتیویته آنرا بار دیگر دگرگون می سازد. این حالت می تواند میکروارگانیسم های نامطلوب را دو مرتبه فعال نماید و به همین علت است که مواد خام خاک پوششی باید به لحاظ دارا بودن اینگونه مواد غذایی از حداقل ممکن برخوردار باشد.

4_ بافت خاک پوششی: خاک پوششی بایستی سبک باشد تا بتواند در زمان بازدهی و محصول گیری، گاز کربنیک فراوان حاصله را از خاک خارج نماید.

آزمایشات و تحقیقات به عمل آمده نشان داده است که مقدار CO2 بالا می تواند از تولید پین هد، به مقدار زیادی جلوگیری نماید و در نتیجه محصول را کاهش دهد و نیز روشن گردیده است که تمرکز زیاد دی اکسید کربن در طول رشد میسلیوم (مرحله وجاتیو) باعث افزایش رشد میسلیوم می گردد.

تحقیقات بسیار به عمل آمده در MES در هلند در طی سالیان دراز نشان می دهد که می توان از ترکیبات مختلف انواع مواد که متناسب با مراحل ریشه دوانی و باردهی باشد به عنوان خاک پوششی قارچ استفاده نمود.

5_ میکروفلورا: مطالعات اخیر اهمیت باکتری های مفید را در خاک پوششی به اثبات رسانیده اند. حضور گسترده باکتری هایی از قبیل Pseudomonas putida باعث افزایش تشکیل پین، زودرسی و راندمان بیشتر محصول می گردد.

در طول مدت زمان ریشه دوانی در خاک پوششی، باکتری های مفید وسیله گازهای متابولیکی که از کمپوست به داخل خاک رانده می شوند فعال گردند.

در حقیقت لایه های متراکم و فشرده خاک پوششی به علت جلوگیری از خروج قسمت عمده ای از گاز های متصاعده از کمپوست و مصرف آن در داخل خاک پوششی ( در پروسه ریشه دوانی در خاک پوششی) باعث تولید بیشتر محصول می گردد. بنا به مراتب بهتر است با پوشانیدن بستر به وسیله ورقه پلاستیک یا روزنامه مانع خروج و تخلیه گاز کربیک گردید.

6- بهداشت: خاک پوششی بایستی عاری از آفات، بیماری ها و هرگونه آلودگی و به خصوص نماتد و یا لارو حشرات باشد.

لازم به ذکر است برای پرورش قارچ در منزل نیز باید از خاک پوششی استفاده شود.

مواد خام مورد استفاده برای تهیه خاک پوششی

1_پیت: از تمام مواد خام که از گذشته دور تاکنون برای اینکار مورد استفاده قرار می گرفته پیت به عنوان ماده خام اصلی به سبب کیفیت برتر خود بالاترین مصرف را در حال حاضر در جهان به خود اختصاص داده است.

اهمیت پیت در ظرفیت بالای نگهداری آب، PH پایین که در حد 3/5 الی 4 است، بافت و نیز قابلیت ارتجاع آن است.

پیت در هنگام خشک بودن ماده لطیف و تردی است، و در صورت فشردن با دست خرد می شود.

خرد کردن پیت، در هم بافتگی فیبری آنرا کاهش می دهد و در نتیجه ظرفیت نگهداری آب آنرا کم می نماید. وزن یک متر مکعب پیت بسته به مقدار رطوبت آن بین 600 تا 800 کیلوگرم است. یک متر مکعب پیت نسبتا خشک دارای وزنی معادل 600 کیلوگرم و نسبتا مرطوب آن 700 کیلوگرم است.

چون PH پیت پایین است، لذا عاری از باکتری ها و عوامل بیماری زا می باشد.

تنها موجود زنده ای که در پیت یافت می شود نماتد است که آنهم پس از اختلاط با سنگ گچ به مقدار زیادی از بین می رود.

غالب نماتد ها اثر تغییرات PH محیط، پس از اختلاط مواد باقی نمی مانند، به علاوه این نماتدها میسلیوم خوار نیستند بلکه از نوع ساپروفاگوس و باکتری خوار می باشند. اصولا خاک پوششی قارچ که قادر به جا به جایی و تبادل آب باشد، توانایی تبادل گازهای متصاعد شده از کمپوست و اسپان را خواهد داشت و حلال این امر یقینا پیت می باشد.

پیت قابلیت ارتجاع داشته و مانند اسفنج و لاستیک و سایر مواد مشابه عمل می نماید، به طوری که با کوچترین فشار فرو رفته و سپس به حالت اولیه خود باز می گردد. فقدان ارتجاعیت نمودار فشردگی آن می باشد.

2_ خاک رس: ماده خام دیگر که در گذشته به عنوان یکی از مواد متشکله خاک پوششی مورد استفاده قرار می گرفت خاک رس بود.

خاک رس می تواند مقدار زیادی آب به میزان 30 تا 40 درصد در خود نگهداری نماید و می تواند محصول خوبی بدهد.

یکی از مضار آن این است که در اثر آبیاری به صورت گل در می آید.

خاک پوششی حاوی خاک رس در اثر دارا بودن بافت متراکم، قارچ کمتری تولید می نماید، لیکن انواع قارچ های حاصله سنگین، و با کیفیت مطلوب می باشد. این خاک در هنگام خیس بودن چسبنده است و در موقع خشک شدن ترک می خورد.

3_ لوم: لوم خاک سبکی به شمار می رود و از نسبت های مختلفی از ماسه و رس و هوموس تشکیل گردیده است. این خاک به سهولت خرد می شود، آب را خوب نگه می دارد، و وقتی خشک شود به هم چسبیده نمی شود و در هنگام خیس بودن هم چسبنده نیست.

4_ Spent lime: این ماده در عملیات تهیه قند یا شکر از چغندرقند تولید می گردد. عصاره شکر خام تیره وسیله افزودن آهک آب ندیده به صورت شیر آهک درآمده و سپس در معرض دی اکسید کربن قرار می گیرد، به این ترتیب رسوبی تولید می گردد که تمام ناخالصی ها را در خود نگه می دارد.

رسوب حاصله حاوی مقدار زیادی کربنات کلسیم با مقدار ناخالصی از قبیل منیزیوم و فسفات که در مخلوط عصاره حاصله موجود بوده می باشد.

مواد نیز حاوی در حدود 2 درصد قند یا شکر و 8 الی 10 درصد ماده ارگانیک است که متدرجا طی پروسه تغییر و تبدیل تجزیه می گردد. به طور کلی Spent lime حاوی ذرات بسیار ریز از یک تا 8 میکرون جهت دارای بافت رس مانند است. یک متر مکعب از این ماده بسته به مقدار آب موجود در آن برابر 1300 تا 1500 کیلوگرم وزن دارد.

در طول انبار کردن، PH این ماده به تدریج کاهش می یابد، به طوری که مقدار آن که در هنگام تولید معادل 9 می باشد به تدریج تا 8 کاهش می یابد. در ابتدا این ماده به جای آهک جهت افزایش PH پیت به کار گرفته می شد. در هلند از خاک پوششی قارچ حاوی در حدود 20 درصد Spent lime استفاده به عمل می آید.

5_ مارل: مارل دارای ساختمانی نرم و شبیه به گچ می باشد، لیکن دارای غلظتی مانند رس است.

مارل مرکب از رس و کربنات کلسیم می باشد. این ماده در گذشته مورد استفاده قرار می گرفته است.

دارای ظرفیت نگهداری آب به مقدار کم می باشد ( حداکثر 10 درصد) و PH آن معادل 8 الی 8/5 است. به راحتی با پیت مخلوط می شود و PH آنرا افزایش می دهد. مقدار مصرف آن در حدود 7 الی 10 درصد حجمی پیت است.

6_ سنگ گچ (ژیپسوم): سنگ گچ به فرمول CASo4، می تواند PH خاک پوششی حاوی پیت را افزایش دهد. در حال حاضر این ماده بیشتر از مواد مشابه در قارچ کاری کاربرد دارد. سنگ گچ جاذب الرطوبه است و نفوذ پذیری هوا را زیاد می کند و محیط را قلیایی می نماید.

7_ ماسه: بسته به نوع مواد متشکله و ساختمان خاک در نظر گرفته شده، انواع مختلف این ماده در اندازه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. خاکهای ماسه ای آب را در خود نگه نمی دارند.

8_ کمپوست پس از تخلیه: در ممالکی که مواد خام مورد استفاده جهت خاک پوششی نایاب و گرانبها می باشد، به جای خاک پوششی از ضایعات کمپوست پس از تخلیه بعد از انجام اقداماتی روی آن استفاده به عمل می آید.

نحوه عمل آوری واحدهای تولیدی مختلف و نتایج حاصله متفاوت می باشد، لیکن اصول کار دائر بر انباشتن ضایعات و شسشوی مکرر آن جهت کاهش نمکهای موجود در توده است.

پس از یک الی 2 سال بسته به میزان آبیاری و کاهش نمک های موجود، توده حاصله آماده اختلاط با سار مواد می باشد. مساله قابل اهمیت اینکه پس از آماده شدن اختلاط، پاستوریزه خاک پوششی آماده شده، حتما بایستی به وسیله بخار و طبق مقررات استاندارد انجام گیرد.

9_ سایر مواد: در گذشته اقدامات زیادی در جهت شناسایی و استفاده از مواد مختلف که دارای قابلیت و ظرفیت نگهداری آب می باشد صورت گرفته است.

در عمل موادی از قبیل پرلیت، ورمی کولیت، کریلیوم، به علت قیمت بالایشان، به طور فراگیر مورد استفاده قرار نگرفتند. Rock wool که به طور فزاینده ای جهت بستر گیاهان بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد، دارای ظرفیت نگهداری آب خیلی بالایی است، معهذا آب را هم به راحتی از خود خارج می نماید.

لیکن حسب آزمایشات به عمل آمده، به علت رشد متناسب میسلیوم در داخل آن، کاربرد چندانی نداشته است.

به علاوه با توجه به لزوم حضور مقداری باکتری در خاک پوششی و نظر به فقدان هرگونه باکتری در این ماده، اقدام به اسپری محلول باکتری که از طریق خاک پوششی فراهم گردیده بر روی گرانول های این ماده می گردد و به این ترتیب کیفیت آن تا اندازه ای اصلاح می گردد.

آزمایشات به عمل آمده در MES این نتیجه را ارائه نموده است که از پوست درختان می توان به عنوان ماده جایگزین خاک پوششی قارچ استفاده نمود.

طرز تهیه خاک پوششی قارچ

برای تهیه خاک پوششی قارچ، در کشورهای مختلف از مواد خام مختلفی استفاده می گردد.

مساله قابل اهمیت به لحاظ تجاری، فراوانی مواد مورد نیاز، قیمت مناسب و دسترسی آسان به آنهاست. به این لحاظ با توجه به صفحات مشخصه خاک پوششی در نظر گرفته شده و موارد مذکور، اقدام به تهیه و آماده نمودن و اختلاط مواد می گردد.

در ایران نیز مانند سایر کشورها، تحقیقات و آزمایش های مداومی به وسیله قارچ کاران در جهت دستیابی به خاک پوششی با کیفیت مطلوب و قیمت مناسب به عمل می آید.

فورمول های مورد استفاده غالبا متکی به پیت و مواد دیگر همراه از قبیل ماسه، آهک؛ سنگ گچ و یا گچ بوده و در مواردی از مواد خام دیگر و یا ضایعات کمپوست استفاده می گردد.

غالب واحدهای تولیدی در ایران حسب تجارب و آزمایشات خود در رابطه با به کارگیری انواع مختلف مواد خام به فورمول هایی که احتیاجات آنها را برآورده می سازد دست یافته اند. ماده اصلی خاک که قریب به اکثریت واحدها به عنوان پایه مورد استفاده قرار می دهند پیت می باشد.

نظر به اینکه استخراج پیت از منابع و معادن مختلف صورت می گیرد، و اخیرا نیز با توجه به نیازهای واحدهای تولیدی، بازار رقابت در تهیه و فروش آن به وجود امده، دستیابی به پیت حقیقی و کیفی با توجه به عرضه ارقام مشابهی از چمن و سبزینه های جنگلی، نیاز به کارشناسی و دقت بیشتری می باشد.

به هر حال پس از تهیه پیت خالص، اقدام به خرد کردن قطعات می گردد.

معمولا این کار به وسیله دستگاه خردکن که ساختمانی ساده داشته و غالب واحدهای تولیدی از آن برخوردار می باشند صورت می گیرد. برای حصول اپتیمم کیفیت خاک پوششی قارچ، نیاز به تهیه و آماده سازی پیت با الیاف و یا رشته های 5 الی 8 سانتی متری است که از طریق دستگاه پیت خردکن و گذرانیدن از سرند فراهم می گردد.

پس از آماده شدن پیت، با توجه به کیفیت آن به لحاظ ظرفیت نگهداری آب، خلوص و سایر خصوصیات ذکر شده قبلی، به طور آزمایشی 3 قسمت پیت به اضافه یک قسمت ماسه و یک قسمت سنگ گچ کاملا با هم مخلوط می گردد.

پس از اختلاط مواد، توده را به صورت حوضچه ای درآورده، آرام آرام و به تدریج آب در حوضچه ریخته می شود . با ریختن خاک اطراف در حوضچه، اختلاط آب و مواد خام انجام می گیرد. اضافه نمودن آب بایستی تا زمانی ادامه یابد که مواد به حالت خیس کامل یا اشباع درنیاید.

علت این امر این است که خاک خیس جهت پاستوریزه بایستی از زمان طولانی تری برخوردار گردیده و از نظر ضدعفونی و نیز هنگام تخلیه پس از پاستوریزه برای استفاده در اتاق کشت با اشکال مواجه می گردد.

خاک آماده شده به ترتیب فوق آماده حمل به اتاق پاستوریزه است، لیکن چنانچه خاک آماده شده به مدت 2 الی 3 روز در محل انبار گردد تا تخم حشرات در شرایط مرطوبی و هوای آزاد شروع به فعالیت و باز شدن نماید، و نیز شرایط مطلوب برای فعالیت باکتری ها، نماتدها و نیز سایر بیماری ها فراهم گردد، مراحل انجام پاستوریزه در اتاق پاستوریزاسیون با کیفیت بهتر و کاملتری انجام می گیرد.

مرحله بعد، حمل خاک آماده به اتاق پاستوریزه می باشد و انتقال خاک به طرق مختلف امکان پذیر است.

برای این کار می توان از جعبه های سبک و قابل حمل با ابعاد 30*30*50 سانتی متری و یا ابعاد کمتر و یا بیشتر استفاده نمود.

اصولا جعبه ها شکل و یا حالت و کیفیت به خصوصی ندارند و می توان از جعبه ای چوبی، فلزی و یا پلاستیک مقاوم از قبیل جعبه های نوشابه استفاده نمود.

مساله قابل اهمیت این است که عمل خاک پوششی در جعبه ها نبایستی حداکثر از 30 سانتی متر تجاوز نماید، زیرا عمق بیشتر از مقدار ذکر شده، نفوذ بخار را به داخل خاک پوششی با اشکال مواجه می سازد و امکان فقدان پاستوریزه در وسط جعبه هارا به وجود می آورد.

جعبه ها در قفسه هایی که به این منظور در اتاق پاستوریزه خاک پوششی آماده گردیده با فاصله 5 الی 10 سانتری متر از هم قرار داده می شود (لازم به ذکر است که سیستم قفسه بندی در اتاق پاستوریزه خاک تقریبا شبیه قفسه بندی اتاق کشت است. بر حسب نیاز واحد، طبقات با فاصله 40 الی 50 سانتی متر از هم ساخته می شود و جعبه های خاک از طریق راهرو در طبقات مستقر می گردد).

طریق دیگری که در ایران در برخی از واحدها اقدام به پاستوریزه می گردد، سیستم بستری است.

برای این منظور به جای استفاده از جعبه، خاک به وسیله فرغون به طبقات بستر که به شرح فوق آماده گردیده انتقال می یابد. برای بستر طبقات می توان از چوب، توری فلزی و یا صفحه های بتنی یا انواع دیگر بستر استفاده نمود.

پس از اینکه خاک پوششی در اتاق پاستوریزاسیون قرار گرفت، ترمومتر های دیجیتال به تعداد مورد لزوم در اتاق پاستوریزه در داخل خاک و عمق خاک در طبقات بالا و پایین نصب می گردد.

در واحدهایی که امکانات آزمایشگاهی جهت آزمایش صحت و یا عدم صحت پاستوریزه خاک وجود ندارد، برای ضریب اطمینان عملیات پاستوریزاسیون بسته به حجم اتاق پاستوریزاسیون، به ازا هر 50 متر مکعب حجم اتاق، یک لیتر فورمالین در کلیه قسمت های اتاق و خاک اسپری گردیده و سپس درب اتاق مسدود و آنگاه شیر بخار باز می گردد.

اپتیمم درجه حرارت پاستوریزاسیون 60 درجه سانتی گراد و مدت زمان بقا پس از رسیدن درجه ترمومتر خاک به 60 درجه سانتی گراد 4 الی 6 ساعت لازم است.

لازم به ذکر است که درجه حرارت خاک نباید از 65 درجه سانتی گراد بالاتر رود، زیرا درجات حرارت بالاتر باعث مرگ باکتری های مفید گردیده، محیط کشت را جهت حضور انواع کپک ها آماده می سازد.

پس از اتمام عملیات پاستوریزاسیون، سیر بخار بسته شده و با از استفاده از فن، اتاق خنک می گردد.

آنگاه با رعایت کامل موازین بهداشتی، از قبیل پاکسازی و ضد عفونی معابر و راهروهای منتهی به اتاق پاستوریزه خاک، استفاده از ابزار و وسایل کاملا ضدعفونی شده، کارگران تمیز و لباس های بهداشتی، خاک پاستوریزه شده داخل کیسه های پلاستیک کاملا تمیز و ضدعفونی شده می گردد.

بهتر است پس از اتمام عملیات پاستوریزاسیون آزمایش خاک پوششی انجام گیرد تا صحت و سقم عملیات پاستوریزه معلوم گردد.

آزمایش خاک می تواند به وسیله میکروسکوپ و یا محیط کشت صورت بگیرد. لذا در صورت حصول اطمینان از فقدان آلودگی خاک پوششی قارچ به طوری که قبلا ذکر گردید در کیسه های پلاستیک و به میزانی که قابلیت حمل و نقل دارد وارد گردیده و سپس جهت جلوگیری از آلودگی احتمالی و تامین رطوبت لازم در هر کیسه در حدود 5 الی 10 سی سی فورمالین و 2 الی 3 لیتر آب ریخته و پس از 24 الی 48 ساعت آماده استفاده در اتاق کشت و یا نگهداری در انبار می باشد (لازم به توضیح است که تامین آب مورد لزوم خاک پس از پاستوریزاسیون، بستگی به رطوبت موجود خاک پس از تخلیه از اتاق پاستوریزه دارد).

در گذشته پاستوریزاسیون خاک از طرق شیمیایی نیز صورت می گرفت. لیکن در حال حاضر به علت جلوگیری از خطرات ناشی از سموم و سهولت استفاده از بخار، به این طریق عمل می گردد.

در کشورهایی که هزینه بخار گران تمام می شود و یا دسترسی به آن مشکل است از مواد شیمیایی فرار استفاده به عمل می آید.

این مواد شیمیایی برای انسان بسیار سمی بوده و لذا در هنگام مصرف بایستی احتیاطات لازمه صورت بگیرد. یکی از موثرترین این مواد شیمیایی متیل بروماید می باشد که برای ضدعفونی پیت مورد استفاده قرار می گیرد. سموم شیمیایی دیگر که به عنوان آلترناتیو متیل بروماید قابل بهره برداری است عبارتند از فرمالین و کلروپیکرین.

منبع: کتاب قارچ خوراکی
تالیف: مهندس حسین متقی