قبل از آنکه بخواهم به آفات و بیماری های گل لیلیوم اشاره کنم نگاهی خواهم داشت به مواردی از قبیل نکروزه و کلروز شدن گیاه لیلیوم که عواملی نظیر کمبود مواد غذایی و سایر نکات دیگر می توانند در تشدید آنها و آسیب به گیاه نقش زیادی داشته باشند.
کنترل نکروزه برگ های فوقانی گل لیلیوم
عامل اصلی نکروزه شدن برگ ها در گل لیلیوم کمبود کلسیم است که البته نام انگلیسی نکروزه شدن leaf scorch است. بروز نکروزه شدن برگ های لیلیوم را می توان همانند لکه تلخ در سیب و یا سوختگی راس کاهو دانست زیرا نکروزه شدن برگ ها مشتری پسند بودن گل لیلیوم و ارزش تجاری آن را کاهش می دهد که بنده در مقاله ای جدا بنام سی روز دوم کشت لیلیوم در مرحله ی داشت گیاه به اهمیت این موضوع پرداخته ام. اگر بخواهم دلیل اصلی نکروزه شدن گل لیلیوم (گل سوسن) را خدمت شما عزیزان ارائه کنم آن است که در پیاز این گیاه، درصد کلسیم بسیار پایین است و سبب می شود هنگامی که گیاه رشد و نمو خود را آغاز می کند کلسیم به برگ های تازه (جوان) نرسد.
به طور کلی می توان گفت کلسیم از برگ های مسن به برگ های جوان در گل اورینتال منتقل نمی شود در حالتی که برای حفظ کیفیت و ارزش تجاری یک گل خوب لیلیوم گیاه به هیچ وجه نباید نکروزه شده باشد زیرا هدف اصلی در هر تولید بحث توجیه اقتصادی آن است بنده در اوایل شروع به کاشت گل لیلیوم سعی در برطرف کردن این موضوع از طریق خود پیاز لیلیوم قبل از کاشت داشتم که ابتدا بخشی از پیاز ها را در سطل هایی که غنی از آب و کلسیم بودند غوطه ور کردم و پس از مدتی بخشی از آنها را به صورت آزمایشی در بستر کشت لیلیوم کاشتم و بعد از گذشت سی روز از کشت متوجه شدم که این غوطه ور سازی تاثیری بر افزایش درصد کلسیم در پیاز گل لیلیوم ندارد و عملا این طرح بنده با شکست مواجه شد و بعد از انجام این آزمایش تمام توان خود را برای کنترل این موضوع در حین کشت قرار دادم.
البته در برخی از واریته های پیاز لیلیوم مثل yelloween (گل لیلیوم زرد) برگ های جوان پس از گذشت 30-20 روز از کشت لیلیوم روی هم قرار می گیرند و این امر می تواند تعرق برگ های گیاه را کاهش دهد که باعث تشدید نکروزه شدن برگ های جوان در گل لیلیوم می شود. اگرچه ناگفته نماند برخی از واریته های لیلیوم به این صورت هستند و نکروزه شدن در آنها از مورد گفته شده تشدید می شود و برخی از واریته های پیاز لیلیوم مثل concador و یا novazembla (گل لیلیوم سفید) برگ های جوان به این حالت نیستند و تعرق در آنها به صورت نرمال است یعنی به عبارتی برگ های جوان روی هم در گیاه قرار نمی گیرند البته مساله نکروزه شدن در این نوع واریته ها بواسطه همان کمبود کلسیم پیاز گل لیلیوم می تواند تشدید شود.
به طور کلی هر گیاه لیلیوم اگر سایز متوسط پیاز 16-18 کاشته شود دارای 44 الی 50 برگ است که پس از گذشت سی روز از کشت فقط 15 تا 20 از این تعداد برگ ها دچار نکروزه شدن می شوند که اتفاقا در این مرحله غنچه های تشکیل شده گیاه لیلیوم از بین می روند. بر اثر همین مساله نکروزه و فرد تولید کننده دچار ضرر اقتصادی سنگینی می شود.
در پایان این بخش خاطر نشان می کنم کلسیم در لیلیوم از طریق روزنه های کوتیکولار جذب گیاه می شود و لازم به ذکر است که کلسیم عنصری دیر جذب است و حرکت آن در آوند چوبی گیاه بسیار کم بوده و کلسیم پیاز نمی تواند تامین کننده این عنصر برای گیاه باشد و از طرفی اضافه می کنم هر چه پیاز لیلیوم سایز درشت تر کاشته شود، درصد نکروزه شدن گیاه در آن بالا تر می رود پس در نتیجه باید با دقت خیلی بیشتری در کشت پیش رفت.
شما عزیزان می توانید جهت مشاوره برای جلوگیری از نکروزه شدن ‘گل لیلیوم اورینتال و به کارگیری روشهای مورد تایید Van Den Bos و Zabo با من در ارتباط باشید.
کلروز برگ گیاه لیلیوم
برای حفظ کیفیت و ارزش تجاری یک گل خوب لیلیوم نباید برگ آن کلروز شده باشد. کلروز در کشت لیلیوم می تواند هم در زمان تولید و هم در زمان برداشت گل اتفاق بیفتد. کلروز برگ در کشت لیلیوم ابتدا از برگ های پایینی شروع می شود و سپس برگ های بالایی نیز تحت تاثیر قرار می گیرند و زمانی کلروز برگ در گیاه تشدید می شود که هشتاد درصد برگ ها تا زمانی که گل ها باز شوند تحت تاثیر قرار بگیرند.
عواملی نظیر کمبود فسفر در دستور غذایی که در مقاله سی روز اول کشت در مرحله داشت لیلیوم به آن اشاره کردم و همچنین اخلاف دمای زیاد بین روز و شب در گلخانه گل لیلیوم سبب ایجاد کلروز در برگ های لیلیوم می شود زیرا کمبود فسفر سبب ضعیف شدن و عدم تقویت ریشه گل لیلیوم می شود، در نتیجه جذب عناصر غذایی به شدت کاهش می یابد و از طرفی اگر اختلاف دمای گلخانه کشت لیلیوم در روز و شب بسیار زیاد باشد سبب کاهش کربوهیدرات در گیاه می شود که خود عاملی موثر در تشدید کلروز است.
البته استفاده از مواردی همچون پاکلوبوترازول – آنسیمیدولو نیز در تشدید کلروز در کشت گل لیلیوم موثر هستند و از آنجایی که استفاده از پاکلوبوترازول – آنسیمیدولو در راستای کوتاه کردن میانگره اعمال می شوند می توانند هورمون جیبرلین که یک هورمون رشد است را تحت تاثیر قرار بدهند و درصد آنرا در گیاه لیلیوم کاهش دهند و از طرفی دیگر پیری در برگ های گل لیلیوم با کاهش کربوهیدرات های برگ و افزایش تنفس تسریع می شود که اگر فاصله کاشت پیاز های لیلیوم رعایت نشود کربوهیدرات تک به تک گیاهان کم شده و درصد بالاتری از گیاهان دچار زردشدگی میشوند.
به طور کلی می توان با محلول پاشی جیبرلین و سیتوکینین از بروز کلروز در گل لیلیوم جلوگیری کرد ولی به هیچ وجه محلول پاشی هورمون های گفته شده توصیه نمی شود زیرا که به روند طبیعی رشد گیاه(ژنتیک پیاز) آسیب می زند و بهترین راه حل این موضوع رعایت فاصله مناسب کاشت پیاز لیلیوم و هچنین تقویت ریشه گیاه و جلوگیری از اختلاف دمای شب و روز در گلخانه گل لیلیوم است. آنچه برای استفاده کردن از هورمون جهت محلول پاشی گفته شد صرفا در این گیاه یک روش آزمایشی بوده که نه استفاده از آن درست است و نه صرفه اقتصادی دارد. به طور مثال هورمون جیبرلین در بازار ایران به صورت یک قرص آبی رنگ موجود است که از قیمت پایینی (زیر صد هزار تومان) برخوردار است، حتی درصد کمی از این هورمون در قرص وجود نداشته و صرفا جهت فروش و بحث اقتصادی است که در بازار موجود می باشد.
آنچه که مشخص است کلروز به زرد شدن برگ گیاه گفته می شود که در همه ی گیاهان روش های متفاوتی برای مقابله با آن وجود دارد بنابراین در مورد دوم (کلروز) نتیجه می گیریم گل لیلیوم خوب باید بعد از نداشتن علامت های نکروزه عاری از کلروز باشد که البته رعایت همه موارد گفته شده منوط به آن است که در دستور غذایی گل لیلیوم با تقویت ریشه دهی مناسب عنصر غذایی آهن به طور مناسب در اختیار گیاه قرار گرفته باشد.
شما عزیزان می توانید جهت مشاوره برای جلوگیری از کلروز شدن برگ های گل لیلیوم با من در ارتباط باشید.
آفات و بیماری های گل لیلیوم و عوامل زیستی موثر بر آن
گل لیلیوم هم مانند سایر گیاهان دیگر به عوامل زیستی بیماری ها و آفات حساس است به عبارتی می توان گفت در گیاهان هیچ محصولی عاری از بیماری نیست و در واقع گل لیلیوم چه به صورت شاخه بریده و چه به صورت گلدانی و همچنین پیاز این گل با مشکل آلودگی به انواع بیماری های موجود مواجه هستند، مواردی که می توانند به گل تجاری لیلیوم آسیب وارد کنند و از آنجا که لیلیوم همواره سطح زیر کشت زیادی دارد همواره دستخوش این بیماری ها و آفات قرار میگیرد.
لازم به ذکر است در صورت هجوم بیماری ها به گیاه، قیمت گل لیلیوم اورینتال در بازار فروش به شدت کاهش می یابد.
بیماری های اصلی گل لیلیوم :
ویروس ها :
- ویروس بی نشان لیلیوم
- ویروس خالدار لیلیوم
- ویروس موزائیک آسیایی پلانتاگو
بیماری های قارچی :
- بوتریتیس
- فیتوفترا
- پیتیوم
- فوزاریوم
- پنسیلیوم
- ریزوکتونیا
- پوسیدگی نماتدی ریشه که از Pratylenchuspenetrans ایجاد می شود.
حشرات آسیب زننده به گل لیلیوم :
- شته ها
- سوسک برگ گل لیلیوم
- کرم های ریز
همواره موارد گفته شده مورد توجه تولید کنندگان بوده که برای حفظ کیفیت و افزایش بهره وری به مبارزه با این آفات و بیماری ها از طریق مبارزه شیمیایی، اصلاح ژنتیکی و بیولوژیکی می پردازند.
در بخش حشرات کرم های ریز می توانند آسیب بسیار زیادی به به پیاز لیلیوم وارد کنند بنابراین قبل از آنکه پیاز ها کاشته شوند بهتر است پیازهای لیلیوم به مدت 10 دقیقه در محلول آب و وتابل 35% کلتان غوطه ور شوند.
شته ها نه همیشه اما ممکن است گاهی به گل لیلیوم حمله کنند پس نباید منتظر ماند تا این اتفاق در گلخانه روی بدهد و باید قبل از خسارت چشمگیر از حشره کش ها استفاده کرد زمانی که گل لیلیوم دارای غنچه است بهترین زمان مصرف حشره کش است و بهترین انتخاب حشره کش دوتیو است.
پشه های قارچی در زمانی که بستر کشت گل لیلیوم مرطوب است می توانند مشکل ساز شوند که به طور مستقیم به ریشه لیلیوم آسیب وارد کنند. استفاده از جناترول می تواند مبارزه بسیار مناسبی با پشه های قارچی در کشت لیلیوم باشد اما مهم ترین موارد گفته شده بیماری های قارچی بوتریتیس، ریزوکتونیا و پیتیوم در کشت لیلیوم هستند. زمانی که محل کشت دارای رطوبت بالا و همچنین دمای سرد باشد بیماری بوتریتیس ایجاد می شود که در اوایل ظهور این قارچ لکه های رنگ پریده کوچکی روی گیاه ایجاد می شود و خیلی زود این لکه ها به لکه های قهوه ای روشن تبدیل می شوند. من بارها به این نکته در مقاله های قبلی اشاره داشته ام که تهویه یکی از عوامل مهم در کشت موفق گل لیلیوم است و با تهویه مناسب و رعایت فاصله کاشت و اطلاع از دمای مناسب کشت می توان به راحتی با قارچ بوتریتیس بدون مصرف هیچ ماده شیمیایی مبارزه کرده و همچنین قارچ پیتیوم و ریزوکتونیا می توانند آسیب زیادی به ریشه ی پیاه لیلیوم وارد کنند در حالتی که ریشه باید سفید پفکی باشد پس از حمله ی این قارچ ها رنگ ریشه قهوه ای رنگ و پوسیده می شود.
خاطر نشان می کنم با وجود اینکه پیاز های لیلیوم پس از واردات مراحل استاندارد و قرنطینه را می گذرانند اما می توان به حقیقت گفت پیاز هرگز استریل نبوده و می توان با استفاده از قارچ کش های مناسب همواره جهت مبارزه با این بیماری های قارجی مبارزه کرد.
خاطر نشان می کنم زمانی که گیاه دارای غنچه است به عبارتی در مرحله سی روز دوم کشت لیلیوم در مرحله ی داشت است خطرات قارچ های پیتیوم و ریزوکتونیا نیز بیشتر می شود.
در پایان مقاله شما عزیزان می توانید جهت مشاوره روشهای مبارزه با آفات و بیماری های گل لیلیوم با من در ارتباط باشید.
اگر تا به حال در هنگام پرورش گیاهی دچار نکروز و کلروز شده اید و با روشهایی توانسته اید آن را از بین ببرید و یا تجربه ای در این خصوص دارید آن را با دیگران هم به اشتراک بگذارید.