کشت گل رز بصورت گلخانه ای در بستر های خاکی و یا غیر خاکی (هیدروپونیک) انجام می گیرد.
بستر های خاکی گل رز هزینه اولیه پایینی داشته و نیاز به مدیریت دقیق ندارند. در کشت خاکی انواع گل رز ریشه گیاه در خاک قرار می گیرد که در این روش مدیریت تغذیه آسان بوده و نیاز به دانش فنی زیادی ندارد ولی مقداری از مواد غذایی مصرفی از دسترس گیاه خارج شده و بیماری های خاکزی از بیماری های گل رز، همواره کشت گل رز را تهدید می کنند.
در محیط کشت خاکی گل رز، خاک می بایستی از نوع سبک لومی شنی یا لومی رسی با حاصلخیزی مناسب باشد و همچنین از تهویه مناسب برخوردار بوده و اسیدیته مناسب خاک نیز بین 6 – 7 باشد.
در کشت های خاکی گل رز، 3 الی 4 تن کود دامی پوسیده را به هر هزار متر مربع اضافه می کنند و بعد از مخلوط یکنواخت اقدام به کشت پایه های گل رز می کنند.
در کشت هیدروپونیک گل رز، ریشه گیاه در موادی نظیر کوکوپیت، پرلیت، پشم سنگ، لیکا، ماسه و… قرار داده می شود که یا به صورت کشت بستری در بسترهایی در عرض حدودا 50 سانتی متر با دو ردیف و به عمق 30 سانتی متر انجام می شود و یا در روش گلدانی که کشت بر روی سکوهایی به ارتفاع 60 تا 80 سانتی متر و در گلدان حاوی مواد بستری به صورت تک بوته یا دو بوته انجام می شود.
این ارتفاع برای مدیریت صحیح عملیات داشت و برداشت لازم است.
کشت گل رز در بستر خاکی
در کشت های خاکی گل رز دو روش وجود دارد. در روش اول در بستری به عرض 120 سانتی متر 4 ردیف گل رز کاشته می شود که فواصل روی ردیف ها حدود 30 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
در روش دوم، گل رز را در دو ردیف به فاصله 40 سانتی متر از هم می کارند و سعی می کنند که گیاه مادری ارتفاع لازم را برای عمل بندینگ و جلوگیری از رطوبت زیاد بستر داشته باشد.
سطح زمین گلخانه باید کاملا مسطح باشد تا آبیاری گل رز به خوبی انجام شود (شیب پنج درصد) بهترین زمین برای کاشتن گل رز، زمینی است که دارای خاک رسی شنی باشد.
دانستن این نکته مهم است که کشت گل رز در زمین های رسی یا شنی خالص یا آنها که بیش از 15 درصد مواد آهکی دارند زحمت بیهوده است و بوته های گل رز در چنین زمین هایی، همیشه زرد و رنجور و برگ هایشان زودتر از موقع ریخته، در مدت کوتاهی خشکیده و از بین می روند مگر آنکه خاک آن را قبلا اصلاح نموده و بعد مبادرت به کاشتن گل رز نماییم.
زمین را باید قبلا به عمق 60 تا 80 سانتی متر کاملا برگرداند و سنگ های درشت و مواد زائد را از آن بیرون کشیده و سپس برای هر صد متر مربع، بین 300 تا 400 کیلوگرم کود تجزیه شده را خوب با خاک مخلوط سازیم.
بهتر است این کار در آبان ماه و چند هفته قبل از موقع کاشتن بوته های گل رز صورت گیرد. اگر خاک زمین سبک (مانند زمین های شنی خالص یا هر نوع خاکی که شن آن زیادتر از سایر ترکیباتش است) باشد باید با آن، کود سنگین که بتواند خاک را قابل نگهداری رطوبت کند مخلوط کنیم.
کود مناسب گل رز برای چنین زمینی، کود گاوی تجزیه شده است. زیرا کود گاوی به زمین های سبک قابلیت حفظ و نگهداری رطوبت را داده و از نظر مواد مغذی و پوسیده آن را غنی می سازد.
اگر زمین از نوع رسی شنی است یعنی مواد رسی آن برتری دارد باید برای اصلاح آن از کود های سبک تازه که بتواند سنگینی خاک را اصلاح کند و آن را قابل جذب آب نماید ( مانند پهن اسب تجزیه شده و پوسیده یا کود گوسفندی نرم ) به حد کافی و زیاد مدت ها قبل از رسیدن موقع کاشت گل رز مخلوط نماییم.
این مرحله کشت گل رز بهتر است این کار اوایل فصل پاییز انجام گرفته و تا موقع کاشتن گل رز چند دفعه زمین را برگردانده تا خاک دارای خلل و فرج لازم برای نفوذ و جذب آب شود.
برای آنکه بتوان به طور محسوس قوت و قدرت بوته های گل رز را زیاد کرد، باید از کود شیمیایی به عنوان کود تکمیلی استفاده نمود ولی مصرف این کودها باید با اطلاع کامل از وضعیت خاک و زمین که به وسیله تجزیه شیمیایی مشخص می شود انجام شود زیرا قبل از استعمال شیمیایی باید دانست در خاک از هر یک از مواد آلی اصلی که برای رشد و پرورش و گلدهی گل رز لازم است چه میزان به وسیله بوته های گل رز در ضمن سال مصرف شده و اکنون باید جای آنها پر شود.
باید متوجه بود که بدون وجود مقدار لازم کود حیوانی در خاک به تنهایی نمی توان از استعمال و مصرف کودهای شیمیایی نتیجه قطعی و موثر به دست آورد.
پس از آنکه بوته های گل رز را در باغ یا نقاطی که برای این کار تخصیص داده شده کاشتیم نسبت باید وابسته به جنس زمین آنها را هر سال (اگر خاک سبک باشد) یا هر دو سال یک مرتبه (اگر خاک سنگین باشد) کود بدهیم و میزان کود مورد لزوم (همان 300 کیلوگرم برای هر صد متر مربع) را اواخر پاییز روی زمین پهن کرده و به کمک شن کش و چنگال یا بیل آنرا زیر خاک قرار دهیم.
بهتر است بستر کاشت این چنینی برای کشت گل رز مرتفع انتخاب شود. در این حالت بسترهای گل رز به ارتفاع حدود 40 سانتی متر بالای سطح زمین با خاک مرغوب پر می شوند و 30 سانتی متر آن داخل زمین قرار می گیرد به طوری که عمق بستر حداقل 70 سانتی متر باشد.
خاک مناسب گل رز ترکیبی است از 60 درصد خاک لومی با 40 درصد مواد افزودنی مثل پیت، ماسه، پوسته بذر، پوست درختان، تراشه چوب، خاک اره، کود دامی کاملا پوسیده که موجب اصلاح فیزیکی خاک می گردد. همچنین میزان PH بین 5.5 تا 6 محیط مناسبی برای گل رزهای گلخانه ای است.
کشت گل رز در بستر هیدروپونیک
مواد مناسب برای بستر هیدروپونیک گل رز
برای تهیه بسترهای هیدروپونیک گل رز می توان از کمپوست، ورمی کمپوست، کوکوپیت، پرلیت، پشم سنگ و… و یا ترکیبی از مواد فوق استفاده کرد.
انواع بستر کشت در گلخانه گل رز هیدروپونیک
در کشت هیدروپونیک گل رز نیاز های شیمیایی ریشه یا کل گل را می توان با محاسبه دقیق مقدار عناصر محلول غذایی در منطقه ریشه برآورد کرد و تعامل شیمیایی محلول را نیز حفظ نمود.
در کشت های هیدروپونیک گل رز مرسوم ترین روش، کشت دو ردیفه است که یا در راک وول (پشم سنگ) یا پرلیت و یا کوکوپیت کشت می شود.
در کشت راک وول از بلوک مکعبی (اسلاب) یک بستر باریک ساخته شده از ورق های پلاستیکی، کیسه های کشت (Grow bag)، یا از گلدان های 5 تا 10 لیتری استفاده می شود که در گلدان های بزرگ دو بوته گل رز در یک گلدان با هم کشت می شود.
در این سیستم بایستی از کوکوپیت بوفیرت شده (کلسیم دهی شده ) استفاده شود تا گل رز بتواند رشد بهتری داشته باشد.
کشت گل رز در کارتن پلاست
در این نوع کشت گل رز، از کارتن های پلاستیکی بلندی که کارتن پلاست می نامند استفاده می شود که در راستای طولی لاین ها قرار می گیرد. عرض این بسترها برای گل رز 50 تا 60 سانتی متر، عمق آن 30 سانتی متر، ارتفاع این بستر ها از زمین 80 سانتی متر و در ازای آن می تواند به بلندی لاین ها یا تکه های 6 یا 8 متری باشد.
کشت گل رز در Grow bag
گرو بگ های گل رز کیسه هایی حاوی ترکیبی از کوکوپیت و پرلیت هستند که در آنها کیسه در فواصل مشخصی سوراخ گشته است.
گرو بگ ها به طول 1 تا 2 متر، عمق 5.7 تا 10 سانتی متر و نیز عرض 15 تا 20 سانتی متر در بازار موجود هستند.
برخی تولید کنندگان برای تسهیل در چیدن گل رز و سم پاشی و نیز بهبود شرایط بهداشتی، گروبگ ها را روی سکوها یا ناودانی ها به ارتفاع 50 تا 80 سانتی متر قرار می دهند.
مزایای کاشت گل رز بصورت هیدروپونیک
- امکان کشت گل رز به روش هیدروپونیک، در تمام نقاط وجود دارد
محصولات هیدروپونیک را می توان در مناطقی که دارای خاک های نامناسب و یا خاک آلوده به بیماری هستند، نیز پرورش داد. - تراکم در واحد سطح کشت هیدروپونیک بالا است
در کشت هیدروپونیک می توان برخی از محصولات را در مکانی کوچک در مدت کوتاهی، پرورش داد. همچنین در کشت هیدروپونیک این امکان وجود دارد که بتوان محصولات را در چند سطح یا طبقه بر روی یکدیگر، کشت کرد. - کاهش میزان کار سنگین
کارها و تلاش هایی مانند شخم زدن خاک، انجام کشت، ضد عفونی کردن بذر و آبیاری و دیگر فعالیت های مرسوم و رایج، در کشت هیدروپونیک بعضا وجود ندارد. - حفظ و نگهداری آب
در یک طرح مناسب کشت هیدروپونیک، آب مورد استفاده در مقایسه با کشت در خاک به مراتب کاهش می یابد. - کاهش مشکلات ناشی از وجود آفات و بیماری ها
در کشت هیدروپونیک، نیاز به ضد عفونی کردن کاهش می یابد. در سیستم های کشت در محلول غذایی می توان بیماری های خاکزی گیاه را به آسانی ریشه کن کرد. - عدم وجود علف هرز
در کشت هیدروپونیک به علت خالص بودن بستر های کشت و امکان ضد عفونی کردن آسان ان، بذر علف های هرز در آن وجود ندارند. - افزایش تولید محصول
تولید در کشت هیدروپونیک بالا بوده و این مساله از نظر اقتصادی حتی استفاده از زمین های گران قیمت را توجیه پذیر می سازد. - حفظ و نگهداری مواد غذایی
با ایجاد سیستم های بازیافتی یا چرخشی همواره محلول های غذایی در کشت هیدروپونیک مورد استفاده مجدد قرار می گیرد و امکان آلودگی زمین و آب رودخانه ها را به حداقل می رساند. - کنترل شرایط محیطی
به دلیل اینکه در گلخانه کشت هیدروپونیک عواملی چون نور، حرارت، رطوبت و ترکیب گازهای جو گلخانه و حتی محلول دهی، طی یک برنامه زمان بندی شده و در محیطی محصور است سریعا می توان شرایط محیطی را کنترل کرد. - کنترل شیمیایی منطقه رشد ریشه آسان است
مسمومیت های ناشی از وجود نمک های معدنی محلول غذایی را می توان با شستشو از محیط ریشه خارج کرد. همچنین مقادیر PH و EC (قابلیت هدایت الکتریکی) را می توان، تنظیم نمود. علاوه بر این در سیستم کشت هیدروپونیک، می توان از بروز مشکلات ناشی از تجمع نمک های معدنی در منطقه رشد ریشه که در کشت های خاکی اتفاق می افتد جلوگیری نمود، به خصوص اگر از محلول غذایی با کیفیت خوب استفاده شود. - استقرار گیاهان جدید آسان تر است.
- آیش در برنامه تناوب کشت محصولات، وجود ندارد و از تمامی سطح کشت موجود در همه زمان ها می توان استفاده کرد.
باغبانان و پرورش دهندگان مبتدی که می خواهند فعالیت در زمینه کشت هیدروپونیک را شروع کنند، می توانند این کار را در منزل خود آغاز کرده و هر زمان که امکاناتی برای ساخت و راه اندازی سیستم کشت در محلول غذایی برایشان فراهم شد، آنگاه فعالیت خود را در مقیاس کوچک و ساده فنی، شروع کنند.
در انتها ذکر این نکته ضروری است که نتایج مقایسه سیستم های مختلف کشت بدون خاک (هیدروپونیک) و خاکی بر عملکرد گل رز شاخه بریده در شرایط گلخانه ای نشان داده است که تعداد کل شاخه های گل رز تولیدی در بستر های کشت بدون خاک بیشتر از بستر خاکی است. بالاترین عمر پس از برداشت و قطر جام گل رز در بستر کشت کارتن پلاست مشاهده گردیده که در مقایسه با شاهد به ترتیب 26.3 و 17.4 درصد افزایش داشته است.
اگر شما هم تجربه کشت گل رز به روش هیدروپونیک یا کشت در بستر های بدون خاک یا خاکی گلخانه ای را داشته اید حتما مزایا و معایب آن را با ما به اشتراک بگذارید.