معرفی انواع پیوند درختان میوه

پیوند درختان میوه در زمانی انجام می شود که شیره ی نباتی در جریان بوده و درخت در زمان دوره ی فعالیت و رشد و نمو می باشد ولیکن عمل پیوند درختان نیاز به دقت زیادی داشته و به همین دلیل زمان پیوند زدن محدود می شود.

عملا می توان پیوند درختان را در فصل بهار پیش از بیدار شدن پایه و قبل از اینکه شیره ی نباتی افزایش پیدا کند و نیز در اواخر تابستان و اوایل پاییز که جریان شیره ی نباتی تا اندازه ای کند شده و سرمای زمستان هنوز فرا نرسیده است، انجام داد.

فواید پیوند درختان میوه

• در گیاهانی که نمی توان آنها را با قلمه و پاجوش تکثیر نمود، برای حفظ مشخصات پایه مادری می توان از پیوند استفاده نمود.
• جوان نمودن درختان کهن
• تقویت درختان ضعیف و کم ریشه
• بعضی از درختان در محل معینی نمی توانند به وسیله ریشه ی خود، مواد غذایی را جذب کنند همانند درخت بادام که در اراضی مرطوب نمی تواند زندگی داشته باشد در نتیجه، بر روی پایه دیگری که قرابت و تجانس با درخت مذکور داشته باشد، پیوند می نمایند. مانند بادام بر روی گوجه و امثال آن.
• در درختانی که روی ریشه خود ضعیف یا بیشتر از حد لزوم قوی می شوند با پیوند بر روی پایه مناسب دیگر، قدرت و ضعف قسمت هوایی را تغییر می دهند مانند پیوند درخت گلابی بر روی پایه به.
• برای تسریع در بهره برداری از محصول.
• کوتاه کردن دوره ی آزمایش
• ازدیاد قدرت باروری درخت پیوندی
• در ارتباط با درختانی مانند پسته، گل نر و ماده از یکدیگر جدا، روی دو درخت مجزا قرار دارد و اگر تمام درختان باغ پسته به تنهایی نر یا ماده باشد، آن باغ هیچگاه بهره برداری نخواهد داشت و لازم است هر دو نوع نر و ماده حتما نزدیک به یکدیگر کاشته شوند. برای آنکه در هزینه صرفه جویی شود، روی پاره ای از درختان ماده که به فاصله منظمی از یکدیگر قرار گرفته اند یک شاخه را با جوانه درخت نر پیوند می نمایند تا هر سال به مقدار کافی گرده برای بارور کردن گلهای ماده وجود داشته باشد و بهره برداری مرتب و منظم شود.
• به منظور جلوگیری از نامرغوبی میوه از پیوند درختان میوه استفاده می نمایند.
• به منظور جلوگیری از تولید پاجوش فراوان پاره ای از درختان، از پیوند استفاده می نمایند.
• با پیوند، درختانی که در طبیعت قادر به میوه دادن نیستند را می توان به این امر وادار نمود.

شرایط گرفتن پیوند درختان میوه

باید پیوندک و پایه از یک نوع باشد. سیب و گلابی روی گلابی وحشی و یا گلابی روی هلو و هلو روی گوجه و گلابی روی سیب، صحیح است که پپوند حاصل می شود ولیکن بعدا رشد و نموی ندارد و در محل پیوند برآمدگی ایجاد می شود .

• باید پیوندک بین 1 تا 3 جوانه داشته باشد.
• باید دو طبقه ی مولده روی هم قرار بگیرند.
• برای کمک به جوش خوردن باید مقطع بریدگی صاف بوده و به کمک چسب یا نخ، کمک به جوش خوردن نماید.
• زمان پیوند زدن می بایست مناسب انتخاب شود.

انتخاب پیوندک و پایه برای پیوند درختان

• جوش (رخ یا پیوندک) باید از درخت پر محصول و سالم گرفته شود.
• از شاخه یکساله که رشد آن تمام شده و پوست آن سالم می باشد.
• شاخه های پیوندک برای پیوند درختان نباید از 35 سانتی متر کمتر بریده شود و می بایست از شاخه های بالای درخت پیوندک را گرفت.
• شاخه پیوندک را صبح زود و یا غروب می بایست برش داد و در اواسط روز که شیره نباتی کمتر جریان دارد، نباید پیوندک گرفته شود.
• پایه باید در مقابل سرما و آفات مقاوم باشد.
• پایه باید به آسانی و با هزینه کم به دست آید.
• نباید از پاجوش استفاده شود.
• پایه انتخابی باید ریشه قوی داشته باشد.
• پایه باید با انواع خاک ها سازگاری داشته باشد.

حمل پیوند درختان میوه

چنانچه مقصد برای حمل پیوند درختان میوه برای احداث باغ میوه به نقاط دوردست باشد باید پیوند ها را به دسته هایی 10 – 20 – 30 تایی مرتب کرده و دور آنها را با کلش و گونی پیچیده و با نهایت دقت در جعبه ای که داخل آن را با خاک اره مرطوب یا خزه پر کرده ایم، قرار داد.

به محض رسیدن به محل مذکور، پیوند درخت را باز کرده و می بایست ابتدا و انتهای قلمه ها را با چاقو برش داد و انتهای آنها را در آب قرار داده و حتی الامکان هر چه زود تر برای پیوند زدن از آنها استفاده نمود.

انواع پیوند درختان میوه

پیوند درختان میوه به روش های گوناگونی انجام می شود که در ادامه به چند نمونه ی آن اشاره خواهیم کرد.

پیوند شکمی درختان میوه

در این نوع پیوند درختان، پیوندک عبارت است از جوانه باز نشده، و روش کار به این صورت است که ابتدا جوانه پیوندک را از وسط شاخه با مقداری چوب قطع کرده و به ملایمت چوب را از آن جدا می سازند و سپس در پایه ای که انتخاب شده، بر روی پوست، شکافی به شکل T داده و با پشت چاقوی پیوند زنی پوست را بلند و جوانه را داخل در آن قرار می دهند و به وسیله نخ پنبه و یا پوست درخت نارون یا توت، آن را بسته نگه می دارند.

در حدود دو هفته قبل از پیوند درختان میوه باید شاخه های اضافی و بی مصرف پایه را حذف کرده و در نتیجه این عمل، بدنه نهال بهتر آفتاب خورده و آماده پیوند می گردد.

پوست اطراف جوانه باید حداقل 3 سانتی متر باشد که سطح تماس با پایه کم نباشد و کار به درستی انجام پذیرد.

مسلم است جوانه باید متناسب با پایه باشد یعنی اگر پایه نازک است، جوانه نازک باشد و بر عکس. در زمان پیوند درختان می بایست چند برگ بالای پایه وجود داشته باشد تا شیره نباتی را بگیرد و محل شکاف باید بدون گرده و بدون زخم باشد. با گذشت 10 الی 12 روز می توان تشخیص داد که پیوند موفقیت آمیز بوده یا خیر و بعد از رشد پیوندک، می بایست باقی مانده ی پایه را برید و بهتر است آن را به قیم بست.

پیوند نیمانیم درختان میوه

در پیوند نیمانیم ساده، پایه و پیوندک را که دارای یک قطر هستند، هر دو را از انتها به طور مورب قطع کرده و پس از تراشیدن پایه و پیوندک، دو مقطع را بر روی هم منطبق کرده و سپس آنرا بسته و چسب می زنند.

در پیوند نیمانیم شکاف دار، پایه و پیوندک را به طور عمودی شکاف داده و پیوندک را روی پایه لبه شکاف یکی از دو قسمت به شکل زبانه، داخل شکاف دیگری کرده و آنرا بسته و چسب می زنند.

پیوند شکافی یا اسکنه درختان

در این روش پیوند درختان، باید تمام شرایط ذیل رعایت شود و لازم به ذکر است این پیوند به دو روش صورت می گیرد:

1_ پیوند اسکنه ساده: ممکن است پایه و پیوندک دارای قطر مساوی باشند و یا پیوندک نازکتر باشد که می بایست طول پیوندک در حدود 8 سانتی متر بوده و لااقل سه جوانه داشته باشد و محل قطع پیوندک حتما باید پهلوی جوانه باشد.

ممکن است پیوند اسکنه را در روی تنه یا پایه کلفت به طول 30 سانتی متر الی یک متر زده شود ولیکن بهتر است، هر چه نزدیک تر به ریشه و خاک انجام بگیرد. زمان پیوند اسکنه پس از خاتمه خطر یخبندان و قبل از باز شدن برگهاست.

پس از انجام عمل پیوند درختان میوه باید محل را با نخ، محکم بسته و به وسیله چسب منافذ آن را مسدود نمود. این نوع پیوند، برای درختانی مناسب است که دچار صمغ نباتی نمی شوند، مانند درختان سیب و گلابی و در هسته دار ها، فقط در گوجه و گیلاس این روش پیوند درختان معمول است.

روش پیوند اسکنه به این ترتیب است که پایه را از نزدیکی خاک قطع کرده، به شکلی که سطح مقطع کاملا صاف باشد و سپس در وسط پایه شکافی را ایجاد کرده و پیوندک را از دوپهلو بریده و لبه را داخل در شکاف پایه نموده و سپس با نخ بسته و چسب می زنند و اطراف پیوند را با خاک می پوشانند، به طوری که جوانه بیرون باشد.

2_ پیوند اسکنه تاجی درختان: اگر تنه ی درخت بزرگ باشد، از پیوند اسکنه تاجی برای پیوند آن استفاده می شود. در این روش، زمانی باید پیوند را انجام داد که شیره درخت در جریان باشد، روش کار به این شکل است که پیوندک را در پوست پایه قرار دهیم، بنابراین باید به پوست، شکاف طولی داده و پیوند را داخل آن قرار دهیم و سپس به وسیله نخ آنرا بسته و توسط چسب بپوشانیم.

حداقل یک هفته قبل از پیوند درختان میوه به این روش، باید درخت را قطع کرده تا اینکه شیره نباتی در محل قطع شده، جمع شود و کمک به جوش خوردن پیوند نماید. لازم به ذکر است در زمان انجام پیوند، محل قطع شده را به وسیله چاقو تازه می کنند. در این روش ممکن است چهار پیوندک را بر روی یک پایه قرار دهند.

پیوند ترصیعی درختان میوه

این نوع پیوند درختان، شباهت زیادی به پیوند اسکنه دارد با این تفاوت که در پیوند ترصیعی تنها به ایجاد شکاف در پایه اکتفا نمی شود بلکه قطعه ای از چوب و پوست پایه را که مقطع آن دارای شکل مثلثی است از داخل پایه بیرون آورده و برای تهیه پیوندک، دو طرف انتهای تحتانی آن را به گونه ای می تراشند که بتوان در قسمت پایه قرار داد.

باید در این روش پیوند درختان میوه دقت شود که پیوندک و پایه، کاملا در یکدیگر قرار داشته و در محل اتصال فضای خالی وجود نداشته باشد و سپس آنرا بسته و چسب زد.